Category / boeken

by daniellecobbaertbe

Martianen vs aardbewoners

Klassiekers zoals ‘De oorlog der werelden’ blijven inspireren.

Was er leven op Mars? Volgens ‘The War of the Worlds’ (1897) van H.G. Wells reisden de Martianen na een explosie op Mars naar de aarde, waar ze een oorlog begonnen. Hun invasie begon in Horsell Common, nabij Woking in het Engelse graafschap Surrey.

Imperialistische agenda.

Dat de Martianen hun oorlog begonnen in Engeland was geen toeval. Het Britse Rijk was toen immers een imperialistische grootmacht. 

Het idee voor het plot was er gekomen na een discussie. Met zijn broer Frank had Wells gediscussieerd over de rampzalige kolonisatie van de Britten in Tasmanië, Australië. Die kolonisatie had een enorme impact gehad op de oorspronkelijke inwoners van Tasmanië, de Tasmaanse Aboriginals. In ‘The War of the Worlds’ kregen de Britten bijgevolg van hetzelfde laken een broek: ze werden aangevallen door een beschaving met een eigen imperialistische agenda.

Korte oorlog.

Op militair gebied waren de Martianen de meerdere van de aardbewoners. Zij konden immers driepoten, torenhoge oorlogsmachines inzetten. Die driepoten waren gewapend met hittestralen en een chemisch wapen. Dat laatste zouden de aardbewoners pas in de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) gebruiken.

De oorlog duurde gelukkig niet lang. Na drie weken waren de aardse microben en bacteriën de Martianen fataal geworden.

Buitenaardse invasie populair gemaakt.

Ondanks de barbaarse scènes was ‘The War of the Worlds’ een groot commercieel succes. Zoals gebruikelijk in die tijd verscheen het eerst als feuilleton en dan in boekvorm. Voor het boek er kwam, circuleerden er al twee illegale versies in de VS. 

Wells roman populariseerde het thema van buitenaardse invasie. Het is overigens nog steeds een belangrijk thema in sciencefictionverhalen. 

by daniellecobbaertbe

Fictieve held: Peter Pan

Met de hulp van wat sterrenstof vond hij de weg naar de literatuur, waar hij aanvankelijk schitterde in een bijrol. De grote doorbraak kwam er een paar jaar later, toen hij de bühne deelde met Kapitein Hook. Sindsdien is Barries creatie niet meer weg te denken uit de populaire cultuur. 

Alle kinderen groeien op, behalve één, en dat is Peter Pan. Ook David Barrie, de schrijvers oudste broer, groeide nooit op: hij verdronk, net geen 14 jaar oud. James M. Barrie (1860-1937) probeerde toen hun moeder te troosten door de kleren van zijn dode broer te dragen en te fluiten zoals hij. Hun moeder evenwel vond troost in de gedachte dat haar David nooit zou opgroeien en daardoor altijd bij haar zou blijven. 

De inspiratie voor Peter Pan

Het waren vooral de kinderen Davies, de 5 zonen van Arthur en Sylvia Llewelyn Davies die Barrie de inspiratie gaven voor zijn verhaal rond Peter Pan. Barrie leerde George, Jack en Peter Davies kennen in 1897 tijdens een wandeling in Kensington Gardens. Via hen raakte hij bevriend met Sylvia.

Nadat Sylvia, 3 jaar na haar echtgenoot, stierf aan kanker, werd Barrie in 1910 een van de voogden van hun zonen: George, John, Peter, Michael en Nicholas. Voor de jongens Davies was huisvriend Barrie, oftewel onkel Jim een speelkameraad. Naast piraat en indiaantje spelen vertelde hij hen ook verhalen over een jongen die kon vliegen. 

Arthur Davies en zijn 5 kinderen: George, John, Peter, Michael en Nicholas.

Voor zijn vliegende jongen nam Barrie de karaktereigenschappen van alle Davies-kinderen. Niettemin gaf hij hem wel de voornaam van de middelste, Peter. Voor de achternaam koos hij de naam van de Griekse god van het woud, Pan. 

Van held van volwassenen naar kinderheld

Het personage Peter Pan maakte zijn debuut in ‘Little White Bird uit 1902, een roman voor volwassenen met fantasy-elementen. Twee jaar later was er het toneelstuk ‘Peter Pan, or The Boy Who Would Not Grow Up’ voor het hele gezin. Dit iconische toneelstuk bracht Peter Pan samen met Kapitein Hook, The Lost Boys, Tinker Bell, Wendy, Michael en John Darling in Neverland. Dit verhaal werd in 1911 uitgebracht als ‘Peter and Wendy’, een kinderboek. Al in 1906 had Barrie de delen uit ‘Little White Bird’ waarin Peter Pan voorkomt van extra hoofdstukken voorzien en laten publiceren als ‘Peter Pan in Kensington Gardens’. Net als het latere ‘Peter and Wendy’ was ‘Peter Pan in Kensington Gardens’ bedoeld voor kinderen. 

Barrie had zijn personage intussen menselijker en vriendelijker gemaakt. Want de Peter Pan die Barrie aanvankelijk voor ogen had, was een gemeen elfachtig wezen. Hoe Peter Pan eruit zag, heeft Barrie nooit beschreven: dat liet hij over aan de verbeelding van de lezer. In ‘Little White Bird’ was Peter Pan nog een boreling, terwijl hij in ‘Peter and Wendy’ nog zijn melktanden had.

In de populaire cultuur is Peter Pan veeleer een jongen rond de leeftijd van 12 jaar. Sinds ‘Peter Pan, or The Boy Who Would Not Grow Up’ uit 1904 zijn bewerkingen, sequels, prequels en spin- offs van Peter Pan en de andere personages legio. 

Op Engelse podia wordt de rol van Peter Pan traditioneel gespeeld door een vrouw. Links zie je Maude Adams op de cover van het magine The Theatre (1906). Rechts Betty Bronson in de eerste verfilming van Peter Pan uit 1924. Deze film van Herbert Brenon was een kaskraker en bleef trouw aan de theaterversie van Barrie.

by daniellecobbaertbe

Spotlight op: De verloren eer van Katharina Blum

In ‘spotlight op’ ontruk ik een boek en zijn auteur uit de vergetelheid. Vandaag is het spotlight gericht op: De verloren eer van Katharina Blum van Heinrich Böll.

Samen met Günther Grass en Siegfried Lenz behoort Heinrich Böll (1917-1985) tot de belangrijkste naoorlogse Duitse schrijvers. Böll schreef vooral over de morele leegheid van West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog.

Zijn bekendste roman is ‘Die verlorene Ehre der Katharina Blum’ uit 1974, een pamflet tegen het boulevardblad Bild.

Op een morgen valt de politie de flat binnen van Katharina Blum. De politie is op zoek naar de man waarmee Katharina de nacht heeft doorgebracht. Omdat ze hem niet vinden nemen ze haar mee voor ondervraging. De man die ze zoeken, verdenken ze overigens van terrorisme.

De Zeitung, een populaire en op sensatiebeluste krant wijdt zijn voorpagina aan de arrestatie van de jonge vrouw. De journalist neemt het niet nauw met de waarheid en noemt Katharina een terroristensnol. Die verdraaiing van de waarheid komt de journalist duur te staan: Katharina schiet hem neer. Zij is immers door het slijk gehaald en bestookt met obsceniteiten, beledigingen en haatbrieven.