
Familieverhalen en gebeurtenissen uit de Ierse geschiedenis of diaspora: Sebastian Barry weet die al sinds 1995 te fictionaliseren. Voor zijn voorlaatste boek ‘Duizend manen‘ vertelde hij evenwel de geschiedenis van een Lakota vrouw in de negentiende eeuw. Zij is de adoptiedochter van Thomas McNulty, wiens verhaal hij daarvoor vertelde in ‘Dagen zonder eind‘. Naast Thomas McNulty vertelde hij de geschiedenissen van Eneas, Jack en Roseanna McNulty. Dan zijn er nog zijn romans rond de Dunnes: Willie, Anne en Lilly.
In zijn allernieuwste roman staat er weer geen Dunne of McNulty centraal. Niettemin wordt Jack McNulty vernoemd en is er een rol weggelegd voor zijn dochter, een actrice. Barry’s moeder, Joan O’Hara, was een bekende Ierse actrice. En voor ‘De tijdelijke gentleman’ Jack McNulty stond zijn grootvader John O’Hara model. Miss McNulty in ‘De verre voortijd’ is overigens een nerveuze jonge moeder die naast Tom Kettle woont.
Het hoofdpersonage Tom Kettle is een man zonder familiegeschiedenis. Hij groeide namelijk op in een weeshuis bij de broeders. Tom Kettle is allicht de naam die de broeders hem gegeven hebben. Want waarom zou hij anders de naam hebben van een bekende Ier en een kameraad van de Ierse schrijver James Joyce. Deze Tom Kettle is geen dichter noch een Ierse nationalist maar een politieman. Beter gezegd: hij was een politieman. Sinds negen maanden is hij met pensioen. Hij ziet in zijn nieuwe huis uit op de Ierse Zee.
‘De verre voortijd’ speelt zich volledig in Ierland af, net als Roseanna McNulty’s verhaal uit ‘De geheime schrift’ en Annie Dunnes verhaal uit ‘Annie Dunne’. En het gaat over een van de zwartste bladzijden uit de Ierse geschiedenis: het misbruik van kinderen door pedofiele priesters. Ooit kreeg Tom te maken met zo’n pedofiele pater maar hij moest de zaak laten voor wat ze was.
Hoewel Barry best durft experimenteren, schreef hij geen detectiveverhaal of thriller. Aanvankelijk lijkt het daarop: twee voormalige collega’s bellen aan bij Tom. Ze hebben vragen voor hem over die zaak van pater Thaddeus Matthews.
Toch is ‘De verre voortijd’ een puzzel. Het verhaal wordt namelijk verteld vanuit Toms gedachten en herinneringen die switchen tussen het verleden en het heden. Hierbij is niet duidelijk wat juist in het verleden speelt en wat juist in het heden. En of datgene wat hij zich herinnert of aanhaalt, wel echt is gebeurd of echt aan het gebeuren is. Wat je te weten komt, tart wel elke verbeelding.
Hij wiegde de herinnering aan zijn vrouw alsof ze nog steeds een levend wezen was. Alsof er niemand verpletterd, niemand schielijk weggevoerd uit de zalen van het leven, en de kracht van de liefde dat kon bewerkstelligen, haar veerkrachtig en eeuwig kon vasthouden in een omhelzing van een gewone dag.
Er is voor Tom een tijd voor en een tijd na June. June was zijn vrouw. Net als hij groeide ze op in een weeshuis. Samen hadden ze twee kinderen: Winnie en Joseph. June, Winnie en Joseph zijn dood, maar in ‘De verre voortijd’ is het alsof ze nog leven. Zo komt Winnie bij haar vader op bezoek. Een van de sterkste hoofdstukken in deze roman, die bulkt van de sterke passages en hoofdstukken. Hoofdstukken waar je stil van wordt, die je raken en die onder je huid kruipen. Naast al die ellende toch ook humor, vaak op onverwachte momenten.
En telkens wanneer Tom zijn ogen sluit, is daar zijn grote liefde June en voelt hij weer dat grote voorrecht.
Het is sowieso voor mij altijd een voorrecht om Barry te lezen. Zijn stijl en taalgebruik zijn ongeëvenaard. Geen schrijver die je snel even tussendoor leest, maar een waar je best al je tijd voor neemt.
Oorspronkelijke titel: Old God’s Time
Jaar van publicatie: 2023.
Copyright vertaling © 2023 Jan Willem Reitsma / Em. Querido’s Uitgeverij BV.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.