Fictieve held: Bond, James Bond

Voor iemand die altijd in de schaduw werkt, is hij verdomd goed gekend bij iedereen. Terwijl de meeste literaire helden enkel schitteren op papier, is hij uitgegroeid tot een icoon van de populaire cultuur. Zijn naam is Bond. James Bond.

Dr No: de eerste Bondfilm.

Ian Fleming (1908 – 1964) was zwaar teleurgesteld toen hij de acteur ontmoette die voor Bond gecast was. Zijn James Bond was een elegante Engelsman uit de betere sociale klasse met een Eton-opleiding. Hij was geen onverzorgde en ruwe arbeiderszoon zoals de Schotse Sean Connery (1930 – 2020), die niet in staat was om het Engels van de koningin te spreken.

Maar Sean Connery bleek de juiste man op het juiste moment voor de rol van James Bond. Voor Dr No had Connery moeten leren hoe hij zich op zijn gemak kon voelen in de Britse upper class. Vanuit de filmcrew werd hij meegenomen naar kleermakers in Londen die van hem een stijlvolle gentleman maakten. Toch had Connery’s Bond evengoed iets ruw en bruut, net als Flemings creatie.

Toen Fleming Sean Connery in actie zag als zijn 007, was hij dan ook vol lof. Hoewel volgens de auteur de film Dr No (1962) op niets trok, was het de start van een van de succesvolste filmreeksen aller tijden.

Humor werkt voor 007.

In de roman na de film Dr No, On Her Majesty’s Secret Service (1963) gaf Fleming James Bond een Schotse vader en een gevoel voor humor. Want dat humor werkte voor zijn personage had hij opgestoken van de film. Bovendien had Sean Connery hem daar op gewezen, had hij hem gevraagd waarom Bond zo humorloos was.

Bond of Fleming?

Bond had zijn literaire debuut 10 jaar eerder gemaakt met Casino Royale (1953). Drank, sigaretten en vrouwen zijn zijn gebreken, waardoor het lijkt of hij is weggelopen uit een hard-boiled detectiveverhaal. Bond werkt echter voor de Britse geheime dienst, die hem de codenaam 007 gaf en een vergunning om te doden. Bond heeft het moeilijk met het doden van mensen. Maar het is zijn werk. Hij doet het voor zijn vaderland.

Voor zijn vaderland was Fleming tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken geweest bij meerdere geheime operaties. Zo was hij verantwoordelijk geweest voor Operation Goldeneye, dat ervoor zorgde dat de Britten via Gibraltar konden blijven communiceren. Flemings achtergrond als inlichtingenofficier, zijn werk en dat van anderen tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de inspiratiebron voor zijn Bondverhalen. Dat Bond op hem gebaseerd was, heeft Fleming altijd ontkend.

Niettemin heeft Bond veel karakteristieken van zijn geestelijke vader. Zo deelden ze dezelfde smaak voor roereieren, wilden ze hun cocktails geshaked, hielden ze van golf, vrouwen en luxe.

Saai personage.

Voor zijn held wilde Fleming een saaie naam. De naam ontleende hij aan een Amerikaanse ornitholoog, wiens werk Fleming raadpleegde voor een van zijn passies: vogels herkennen en bestuderen.

Flemings held heeft niet alleen een saaie naam, hij was aanvankelijk een saai en humorloos personage, een instrument gebruikt door de geheime dienst. Bond beleeft echter de meest fantastische avonturen, vaak in exotische locaties, en steeds omringd door mooie vrouwen. Fleming gaf de vrouwen in zijn boeken soms dubbelzinnige namen zoals Pussy Galore en Honey Rider. Hoewel er geen seks voorkomt in de boeken, kreeg Fleming vaak de kritiek dat vrouwen zich zo makkelijk laten inpalmen door Bond.

Toch werd een van die vrouwen Bond bijna fataal, zoals bleek uit From Russia with Love uit 1957.

De serie verderzetten, of niet.

Tijdens het schrijven van From Russia with Love kreeg Fleming een afkeer van zijn creatie. Hij liet Bond vergiftigen en liet zijn verhaal eindigen met Bond die neervalt op de vloer. Nadat de Amerikaanse president John F. Kennedy (1917 – 1963) From Russia with Love vermeldde als een van zijn favoriete boeken groeide Fleming uit tot de best verkopende misdaadauteur in de VS.

Had die presidentiële aanbeveling en de publiciteit rond From Russia with Love hem op andere gedachten gebracht? Of was het een kwestie van inspiratie? Alleszins herstelde Bond in Dr No (1958) van zijn vergiftiging op Jamaica. In januari 1958 zette Fleming zijn reeks met Bond namelijk verder door het schrijven van ‘Dr No’.

Na Dr No schreef Fleming nog 6 romans en 2 boeken met korte verhalen over James Bond. Fleming schreef altijd zijn Bondverhalen tijdens de maanden januari en februari toen hij verbleef op zijn buitenverblijf Goldeneye in Jamaica.

Forever Bond.

Na Flemings overlijden in 1964 gaf The Ian Fleming Publications Ltd aan verschillende auteurs de toestemming om nieuwe verhalen te schrijven. Zo schreven onder meer Kingsley Amis, Jeffery Deaver, William Boyd en Sebastian Faulks verhalen over Bond of andere personages uit de Bondverhalen.

Dit blog verscheen al eerder op Boeken en is vandaag herwerkt.