Het bijtende gevoel van verlies van Tahmima Anam

Bij de onafhankelijkheid van Brits-Indië in 1947 ontstonden twee landen: India en Pakistan. Daarnaast werd de Indische provincie Bengalen verdeeld onder India en Pakistan. Het deel van Bengalen dat onder Pakistan kwam, streed zijn eigen strijd voor onafhankelijkheid in 1971. Die strijd voor een onafhankelijk Bangladesh vormt her decor van de Anams eerste roman: ‘Het bijtende gevoel van verlies’.

Centraal staat de jonge weduwe Rehana Haque. Rehana heeft twee bijna volwassenen kinderen: een zoon Sohail en een dochter Maya. Rehana is haar kinderen enorm toegewijd. Na de plotse dood van haar man in 1959 verloor ze haar kinderen voor anderhalf jaar aan haar zwanger en zijn vrouw. Het kostte Rehana heel wat moeite om haar kinderen terug te krijgen. Sindsdien is ze tot alles bereid om haar kinderen te vrijwaren. Weet ze haar kinderen veilig door de oorlog te krijgen? En welke offers moet ze daarvoor brengen?

Hoofdpersonage Rehana blijft vrij lang een schimmig haast nietszeggend personage, dat altijd kookt en poetst. Het vraagt inlevingsvermogen van de lezer om te beseffen dat Rehana binnen de grenzen van haar eigen cultuur een sterke vrouw is. Eens dat dit besef er is, lees je het verhaal met andere ogen. Rehana vraagt zich op een gegeven moment terecht af hoe haar leven tijdens de oorlog zou zijn verlopen als haar man nog leefde. Welke beslissing zou hij toen voor hun genomen hebben? Omdat haar man dood is kan ze niet verhinderen dat haar zoon een vrijheidsstrijder wordt en dat ze getuige is van martelingen, vluchtelingenellende en moorden. Het geweld in het boek blijft echter beperkt. Het is immers geen oorlogsroman noch een historische roman, maar een verhaal over opoffering, moederschap en vrouw-zijn. Het vrouw-zijn krijgt via Maya ook nog een extra dimensie. Terwijl Rehana a-politiek is, is haar dochter politiek geëngageerd.

‘Het bijtende gevoel van verlies’ komt traag op gang en eindigt redelijk abrupt. De stijl en de structuur maakt veel goed. ‘Het bijtende gevoel van verlies’ is het eerste boek in een trilogie rond een familie in Bangladesh. Het tweede boek ‘Een deugdzaam man’ staat alvast op mijn leeslijst.

Oorspronkelijke titel: A Golden Age
Jaar van publicatie: 2007