Edgar Allan Poe, de biografie van Peter Ackroyd

In december 1845 konden de lezers van de American Whig Review lezen hoe het brein, dankzij hypnose, na de dood blijft verder leven. Dit bericht werd niet alleen door de Amerikaanse maar ook door de Europese kranten gretig overgenomen. Het verhaal was echter een broodjeaapverhaal. Het was gewoon een kortverhaal van schrijver-dichter Edgar Allan Poe, dat hij presenteerde als waargebeurd. Poe haalde graag zulke grappen uit. Toch werd hij door tijdgenoten omschreven als een man die nooit lachte. Het is niet de enige contradictie, zoals blijkt uit Ackroyds biografie.

Met broodjeaapverhaal ‘De zaak van Mr. Valdemar’ speelde Poe zoals steeds in op universele angsten. Volgens zijn criticasters was het duidelijk dat enkel een geestelijk onstabiel man, een opiumgebruiker en dronkenlap zo’n rare gruwelverhalen kon schrijven. Toch gaf Poe de lezers van toen, wat ze wilden, namelijk sensatie en gruwel. Poe had namelijk een heel goede neus voor wat de markt wilde. Rijk zou hij er niet van worden, integendeel hij leed armoede, ondanks zijn succes als redacteur en literair criticus. Elk magazine waarvoor Poe schreef of de redactie verzorgde, zag zijn abonnementen fors toenemen. Hij was de meest controversiële literaire journalist van de VS en zijn eigen ongelukkig lot ging dan ook niet onopgemerkt voorbij.

De drank had zijn vader en oudere broer een vroege dood ingejaagd en eenzelfde lot wachtte Poe. Poe kon lange periodes van de drank afblijven, maar als hij een glas dronk bleef hij uren-, dagen- of wekenlang drinken. En dan werd hij een heel andere man: twistziek en agressief. Biograaf-schrijver Peter Ackroyd begint zijn biografie gelijk met de feiten rond Poes mysterieuze dood. Hij spreekt over verfraaiingen en geeft tegelijkertijd aan dat de put te diep is om de waarheid rond Poes overlijden te kunnen achterhalen. Hij maakt de cirkel mooi rond, want de biografie eindigt terug met Poes dood, nadat hij diens leven chronologisch heeft verteld. Hij voegt er evenwel aan toe dat Poes reputatie na zijn dood bleef groeien. Voor heel wat Franse en Engelse schrijvers en dichters was Poe het grote voorbeeld. Ook was hij de vader van heel wat genres: horror, avontuur, sciencefiction, psychologische thriller en detective.

Omdat Ackroyd  in de geest van Edgar Allan Poe schrijft, speelt hij spelletjes met zijn lezers, koppelt hij terug, gebruikt hij ironie, symboliek en overdrijving. Net als Poe schreef Ackroyd een verhaal met een open einde. Het is aan de lezer van zijn biografie om de vragen die naar boven komen zelf in te vullen. Voor een biografie is het kort, nog geen tweehonderd pagina’s. Maar Poes leven, net als zijn verhalen was kort maar krachtig. ‘Edgar Allan Poe, de biografie’ is een aanrader voor alle liefhebbers van Poe, en een mooie inleiding voor diegene die meer over Poes werk willen weten.

Oorspronkelijke titel: Poe: A Life Cut Short.
Jaar van uitgave: 2008.

Eerder schreef ik al een blog over de invloed van Poe op het horrorgenre.