Het Yacoubian van Alaa al Aswani

In 1934 besloot de miljonair Hazjoeb Yacoubian, voorman van de Armeense gemeenschap in Egypte, een appartementsgebouw neer te zetten dat zijn naam zou dragen.

Het werk aan het Yacoubian nam twee volle jaren in beslag en overtrof alle verwachtingen. Aan de achterkant was er een enorme garage waarin Rolls Royces, Buicks en Chevrolets stonden te pronken. Want de crème de la crème van de Egyptische samenleving woonde in het Yacoubian.

De revolutie in 1952 veranderde alles. Joden en buitenlanders verlieten in allerijl Egypte. Hun plaats in het Yacoubian werd ingenomen door de officieren van de gewapende strijdkrachten, die de vrijgekomen appartementen inpikten. Voor hun bedienden waren de kamertjes op het dak goed genoeg. Die kamertjes gebruikten de bedienden van de oorspronkelijke eigenaars overigens voor de wekelijkse was.

Aan de vooravond van de eerste Golfoorlog worden die kamertjes op het dak bewoond door arme families. Het Yacoubian mag dan wel zijn beste tijd gehad hebben, het is nog steeds het huis of het kantoor van de betere klassen in de Egyptische samenleving.

In het eerste deel van ‘Het Yacoubian’ maak je kennis met de bewoners: van de vrome zoon van de conciërge, de oude playboy, de nietsontziende zakenman die een parlementszetel koopt en de jonge mooie vrouw die haar maagdelijkheid moet zien te behouden terwijl ze de seksuele avances van haar bazen niet kan afwijzen. Door de Arabische namen en de vaak korte verhalen over de verschillende bewoners is het goed opletten.

Het tweede deel zoomt in op gebeurtenissen en relaties die verschillende niveaus van onderdrukking en hypocrisie in de Egyptische samenleving weerspiegelen. Naast twee heteroseksuele relaties is er ook een homoseksuele die de sociale problemen in de Egyptische maatschappij aankaart.

Al Aswani is niet de eerste moderne Egyptische schrijver die over homoseksualiteit schreef. Bijna zestig jaar voor ‘Het Yacoubian’ (2004) was er ‘de Midaksteeg’(1947) van Naguib Mahfouz. Al Aswani ging in ‘Het Yacoubian’ weliswaar een stap verder dan Mahfouz: hij beschreef de fysieke en emotionele kant van de mannenliefde. Ook troont hij zijn lezer mee naar een clandestiene homobar in de kelder van het Yacoubian. In de kelder en op het dak van het gebouw gebeuren er dingen die beter niet het daglicht zien: ze zijn taboe en onbestaand of belichamen de armste en vuilste kant van Caïro.

Aan de vooravond van de eerste Golfoorlog is het islamitisch extremisme aantrekkelijk, vooral bij universiteitsstudenten. Nochtans staan de wetten van de staat het gebruik van alcohol, renteheffing en overspel toe.

Door het contrast geloof vs democratie, moderniteit vs traditie, arm vs rijk, man vs vrouw’ kent ‘Het Yacoubian’ vele verschillende lagen en interpretaties. En biedt het de lezer een levendig en boeiend portret van Caïro.

Ondanks hevige kritieken groeide ‘Het Yacoubian’ uit tot de bestverkochte Arabische roman in het Midden-Oosten in 2004 en 2005. Een verfilming drong zich al snel op. Net als de roman was de verfilming een groot succes. De film is een van de weinige Egyptische films die corruptie en sociale taboes aankaart. Ook internationaal vond de film en de roman veel weerklank. Er zijn intussen al meer dan 1 miljoen exemplaren van ‘Het Yacoubian’ verkocht in 35 talen.

Trailer van de film ‘The Yacoubian Building’ van Marwan Hamed. De Yacoubian is een bestaand gebouw in Caïro. Volgens al Aswani zijn de personages in zijn Yacoubian volledig uit zijn duim gezogen.

Oorspronkelijke titel: Imarat Ya ‘qubiyan.
Jaar van publicatie: 2004.

Vertaling: Jan Jaap de Ruiter. Uitgeverij Mouria, 2007.

Gepubliceerd door daniellecobbaertbe

Ik lees en schrijf graag. ‘Boeken’ is mijn excuus om nieuwsgierig rond te lopen in de wondere wereld van de letteren. En me te vergapen aan de rijkheid en diversiteit van het geschreven woord.

%d bloggers liken dit: