We zijn onszelf niet van Matthew Thomas

Magistrale roman over vroege Alzheimer.

Als enig kind van Ierse immigranten wil Eileen Tumulty de Amerikaanse droom van haar ouders waarmaken. Tijdens haar studies verpleegkunde leert ze via een vriendin, Ed Leary kennen. Ed lijkt in niets op de mannen die ze tot dan toe heeft gekend. Daarenboven is hij een talentvolle hersenonderzoeker. De ideale man voor Eileen, als Ed tenminste het pad bewandelt, dat zij voor hem heeft uitgestippeld.

In tegenstelling tot zijn vrouw is Ed niet geïnteresseerd in meer geld, een betere baan, meer sociale status en prominente vrienden. Als hij geleidelijk aan verandert in een teruggetrokken man, die zich halsstarrig verzet tegen elke verandering, denkt Eileen aan een midlifecrisis. Omdat ze medisch de bevestiging wil dat haar man een klootzak is geworden, gaan ze samen naar haar huisarts, die hen doorverwijst naar een neurochirurg. Die neurochirurg bevestigt Eds vermoeden: hij lijdt aan vroege Alzheimer. Ed is dan 51.

‘We zijn onszelf niet’ had een ernstig en somber boek kunnen zijn, maar dat is het niet. Niettemin maakte het veel emoties in me los. Thomas weet op een meesterlijke wijze zijn personages in alledaagse situaties neer te zetten. De hardwerkende verpleegkundige, die zichzelf voorbij rent en te hoge verwachtingen van het leven heeft. De slecht-in-zijn-vel-zittende zoon Connell, die de achtergang van zijn vader emotioneel niet aankan en die een stroeve relatie met zijn veeleisende moeder heeft. En de vader die beseft wat er met hem aan de hand is. Daarnaast zijn er nog andere onvergetelijke personages zoals Big Mike, Eileens vader. Het verhaal wordt grotendeels verteld vanuit het perspectief van Eileen, afgewisseld met het perspectief van Connell.

Door de manier waarop Thomas het verloop van het ziektebeeld beschrijft, vroeg ik me af of hij soms autobiografische elementen in de roman had verwerkt. En inderdaad, de schrijver verloor zijn vader aan vroege Alzheimer. Net als Connell Leary op het einde van het boek, overwoog Matthew Thomas om zich genetisch te laten testen op Alzheimer. Momenteel werkt hij hard aan een nieuw boek, dat hopelijk geen tien jaar op zich laat wachten, want zolang schreef hij aan ‘We zijn onszelf niet’.

Net als het leven is Thomas’ debuut niet perfect. Sommige stukken lazen iets minder vlot dan andere. Toch verveelde het boek me op geen enkel moment, want daar is het te intens en te mooi voor. Een magistrale roman.

Oorspronkelijke titel: We are not ourselves.
Jaar van publicatie: 2014.
Vertaald door Caroline Meijer en Saskia van der Lingen.
Uitgegeven door De Bezige Bij. Oorspronkelijke uitgever: Simon & Schuster, NY.