Tag / Amerikaanse auteur

by daniellecobbaertbe

Klok zonder wijzers van Carson McCullers

Over doodgaan op je eigen manier.

In de hedendaagse VS voelt de blanke middenklasse zich achtergesteld, en tot wat dit kan leiden, lees je in deze roman van 60 jaar geleden.

In een stadje in Georgia, in het zuiden van de VS, volg je vier mannen. De 39-jarige J.T. Malone, drogist en apotheker. Fox Clane, een oude rechter en voormalig Congreslid. Jester Clane, de dwarse, idealistische kleinzoon van de rechter. En Sherman Pew, een zwarte man met blauwe ogen, die worstelt met zijn identiteit.

In de maatschappij waarin de mannen leven, zijn er veranderingen op til. Er is sprake van integratie op de scholen. Voor de behoudende burgers in het zuiden van de Verenigde Staten is dit weerzinwekkend. Fox Clane wil alvast de eeuwenoude normen en waarden van het Zuiden met alle geweld behouden. 

Meer nog dan een portret van een aantal inwoners van een stadje ergens in de VS wiens leven met elkaar verbonden is, is dit een roman over de dood. En hoe iedereen dood gaat op zijn eigen manier.

“De dood is altijd hetzelfde, maar ieder mens gaat dood op zijn eigen manier. Voor J.T. Malone begon het einde van zijn leven zo simpel en alledaags dat hij het een tijdlang verwarde met het begin van een nieuw seizoen.”

Zijn lusteloosheid schreef J.T. Malone toe aan lentemoeheid. Hierop nam hij een ijzerdrankje uit zijn eigen apotheek. Toen zijn kleren los rond zijn lichaam hingen, ondernam hij geen actie. Pas nadat hij flauwviel in zijn apotheek, ging hij naar de dokter. Die stuurde hem naar het ziekenhuis voor enkele testen. De uitslag van die testen toonde aan dat Malone nog een jaar, hoop en al anderhalf jaar te leven heeft. 

Als hij alleen is, huilt Malone. Het vooruitzicht van de dood maakte hem rusteloos. Hij zoekt daarop troost in de kerk. Net zoals Fox Clane gaat hij naar de baptistenkerk van dominee Watson. Malone is trots op zijn vriendschap met Fox Clane. Sinds Clanes beroerte is die vriendschap inniger geworden. De rechter is de eerste aan wie Malone vertelt dat hij leukemie heeft.

Hoe ga je om met de dood als je kijkt op een klok zonder wijzers? Malone weet dat hij gaat sterven, maar niet wanneer dat gaat zijn. En hoe ga kan je nu doodgaan als je nog niet hebt geleefd?

Met haar openingszin bewees de schrijfster dat ze haar klassieken kende. Haar openingszin lijkt immers op de openingszin van ‘Anna Karenina’: “Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze.”

Ongeluk, eenzaamheid en ziekte waren overigens de rode draden in Carson McCullers (1917-1967) leven. Toen zij ‘Klok zonder wijzers’ schreef, had ze al een rits beroertes achter de rug en had ze kanker en een zelfmoordpoging overleefd. Naast haar zwakke gezondheid was er haar onbeantwoorde verlangen naar de vrouwenliefde, en haar tumultueuze huwelijk met Reeves McCullers.

‘Klok zonder wijzers’ is geen mistroostig, maar een ongecompliceerd boek, rijk aan metaforen. Het getuigt van een goed inlevingsvermogen. Ook wordt J.T. Malone in de laatste hoofdstukken de beste versie van zichzelf. En verwart hij het eind van zijn leven niet meer met het begin van een nieuw seizoen.

“Nu keek hij naar de natuur als deel van zichzelf. Hij was niet meer de man die keek naar een klok zonder wijzers.”

Oorspronkelijke titel: Clock without Hands.
Jaar van publicatie: 1961.

by daniellecobbaertbe

Wat Masie wist van Henry James

Vanuit het perspectief van een 6-jarige.

In de zaak Farange vs Farange komt de rechter tot een salomonsoordeel: de ouders moeten Maisie om beurten zes maanden achtereen bij zich nemen. Maisie is echter slachtoffer van een vechtscheiding. Maar ze leert snel: ze leert wanneer ze best zwijgt en wat ze wel en best niet kan zeggen. 

Zij krijgt uiteraard niet alles mee wat er rond haar gebeurt. Als lezer besef je dat vaak wel. Je begrijpt de machinaties die zich rond het kleine meisje afspelen. Je volgt onze heldin tot haar puberteit. Dan wordt ze voor een keuze gesteld. Intussen heeft ze al een beter besef van een aantal dingen.

Hoewel dit verhaal al meer dan 100 jaar oud is, is het qua thematiek nog steeds actueel. Het is een opmerkelijk boek. Want voor deze roman moest de 54-jarige vrijgezel Henry James (1843-1916) zich in de plaats stellen van een 6-jarig meisje en schrijven vanuit haar perspectief. 

Wie een mooi voorbeeld wil over hoe je enkel door tonen in plaats van te beschrijven een hele wereld kan oproepen, moet dit boek lezen. Hou er wel rekening mee dat je een boek van Henry James langzaam tot je moet nemen. En dat je zijn lange zinnen soms even opnieuw zal moeten lezen. Maar al bij al, is het moeite meer dan waard.  

Oorspronkelijke titel: What Masie knew.
Oorspronkelijke datum van publicatie: 1897.

by daniellecobbaertbe

Ten oosten van Eden van John Steinbeck

Grootse literatuur

Samuel Hamilton was een goede smid, timmerman en houtsnijder maar talent om geld te verdienen had hij niet. Hij en zijn vrouw, Liza, kwamen uit het noorden van Ierland en zij waren de grootouders van John Steinbeck.

Samuel heeft net als zijn naamgenoot in de Bijbel voorspellende gaven en confronteert zijn buurman Adam Trask met onwelkome waarheden. In tegenstelling tot de Hamiltons is Adam geen arme Europese immigrant, maar een rijke Amerikaan. Na verwikkeld te zijn geweest in een broederstrijd met Charles, kon Adam zijn broer uitkopen en trok hij met zijn kersverse zwangere vrouw naar de Salinasvallei, de California Dream achterna.

Adams tweelingzonen, Aron en Cal, zetten dezelfde broederstrijd in verhevigde vorm voort. De lotgevallen van Adam en Charles en later Aron en Cal domineren en sturen het verhaal. Het verhaal van de opeenvolgende generaties Trasks speelt zich af in het begin van de twintigste eeuw en het einde van de Eerste Wereldoorlog. De setting is bijbels want ‘Ten oosten van Eden’ is een allegorische hervertelling van de zondeval en de broederstrijd tussen Kaïn en Abel.

Geef toe, dit klinkt onaantrekkelijk, maar laat je daar niet door intimideren. Trek je ook niets aan van de reputatie van dit boek en zijn dikte. Dit lijvige boek leest zich als het ware zelf. Lezers waren er in 1952 overigens onmiddellijk dol op en Steinbeck kreeg ontzettend veel fanmail, wat hem ongetwijfeld plezierde, want de kritieken waren keihard. Het is moeilijk te vatten dat critici het toen zo verketterde, want dit is grootse literatuur en de structuur staat als een huis.  

Een onvergetelijk personage is Cathy/Kate, de moeder van Aron en Cal. De goedheid en liefde van Adam Trask betaalt zij terug met een kogel, want zij heeft geen moraal. Bovendien haalt ze plezier uit mensen te gronde richten. Als hoerenmadam leidt zij geen gewoon hoerenkot, maar eentje waar de zweep gehanteerd wordt. 

Cathy Ames wereldbeeld staat lijnrecht tegenover dat van de Chinese huishoudhulp Lee. Lee introduceert het Hebreeuwse concept timshel. Timshel staat voor de mens die zelf kiest, die zijn lot in eigen handen heeft. Dit concept sijpelt uiteindelijk door in het belangrijkste vertelperspectief, dat van de rebellerende Cal Trask. Hij komt tot het besef dat slecht zijn geen kwestie is van genen en omgeving, maar van keuze. Door dit inzicht gloort er nog hoop voor de Trasks. 

Oorspronkelijke titel: East of Eden.
Jaar van publicatie: 1952.