Tag / fictie

by daniellecobbaertbe

Doem der verdenking van Agatha Christie

Atypische Christie.

Hij had het zo lang mogelijk uitgesteld. Uiteindelijk nam hij dan toch het veer naar Landhuis Zonnehoek. De ontvangst is kil. Hester Argyle ziet in hem de zoveelste bemoeizuchtige journalist. Maar Dr. Arthur Calgary is een wetenschapper. 

Twee jaar geleden gaf Calgary een lift aan Jacko Argyle. Nadien heeft de politie tevergeefs naar hem gezocht, want hij was Jacko’s alibi. Calgary was echter in het buitenland, op expeditie. Hoewel zijn alibi te laat komt, wil hij de familie inlichten over Jacko’s onschuld. De onfortuinlijke Jacko is immers in de gevangenis gestorven.

De Argyles reageren niet zoals Arthur Calgary gehoopt had. Het nieuws van Jacko’s onschuld sloeg bij hen in als een bom. Als Jacko onschuldig was, wie van de familie heeft Rachel dan vermoord? Was het haar echtgenoot, Leo? Of was het een van de andere kinderen?

‘Doem der verdenking’ kreeg in 1958 zowel goede als slechte kritieken. Het plot was weliswaar ingenieus, maar de meeste critici hadden problemen met het psychologisch aspect van dit verhaal. ‘Doem der verdenking’ was namelijk een poging tot het schrijven van een psychologische detective. 

Deze atypische Christie is niettemin een verademing. Voor een keer zijn er geen personages met dubbele identiteiten of personages die zich anders voordoen dan ze zijn. Je krijgt een vrij eenvoudig plot. Het speurwerk blijft minimaal, maar je krijgt in de plaats veel sociale observatie.

Interessant is dat je een inzicht krijgt in Christies standpunt in het debat-nature-nurture. In dit debat staat de vraag centraal of onze persoonlijkheid wordt bepaald door aanleg of door opvoeding. De kinderen Argyle: Jacko, Mickey, Hester en Tina hebben geen bloedband met Leo en Rachel: ze zijn geadopteerd. Jacko was het zwarte schaap, maar kon daar volgens Leo en Rachel niets aan doen. Het was zijn aanleg, zijn achtergrond en zijn lot.

Oorspronkelijke titel: Ordeal by innocence.
Jaar van publicatie: 1958.

by daniellecobbaertbe

Het huis van Julia van Doris Lessing

Straffe madammen.

Haar familie vond het gelukkig niet erg dat ze van een Engelsman hield. Maar de buren en de bedienden hadden commentaar. Philip Lennox kwam in 1919 uit militaire dienst en ging naar Duitsland, waar zijn bruid op hem wachtte. Ze trouwden in alle stilte. Want het was niet het juiste moment voor een grootse Engels-Duitse bruiloft. 

Af en toe gingen ze op familiebezoek in Duitsland. Door de armoede en de politieke schermutselingen vond Julia die bezoeken angstaanjagend. Net als haar familie verachtte ze de nazi’s en de communisten.

Dat hun enige zoon communist was, kwamen ze te weten toen Jolyon hen schreef dat hij naar de Spaanse burgeroorlog ging, en zijn brief tekende met kameraad Johnny. Na maanden van onzekerheid kwam er een telegram waarin hij hen om geld vroeg. Hoewel hij nooit een voet in Spanje had gezet had Johnny, als held van de Spaanse burgeroorlog, furore gemaakt in de communistische jongerenorganisatie. Kameraad Johnny sliep overal waar er een plek voor hem was, woonde bij kameraden en vroeg zijn ouders om geld.

Toen Philip stierf, wou Johnny dat Julia naar een flat verhuisde, zodat hij in het huis kon komen wonen. Maar dat wou Julia niet. Voor het eerst in haar leven hield zij voet bij stuk. Ze stelde voor dat Johnny, Frances en hun twee kinderen beneden kwamen wonen. Maar dat wou Johnny niet. Bovendien had hij Frances al vervangen door een andere, een betere kameraad. Want Frances wou nooit lid worden van de partij. 

Frances woont nu in het huis van haar ex-schoonmoeder. Hier zorgt ze niet enkel voor haar twee zonen, maar ook voor hun vrienden, de vrienden van hun vrienden en Johnny’s stiefdochter, Sylvia.

‘In het huis van Julia’ volg je verschillende personages. Maar de hoofdmoot van het verhaal draait rond Julia, Frances en Sylvia: 3 straffe madammen. De roman kent twee tijdsperiodes: de jaren 60 en de jaren 90. En twee settings: Londen en Zimlia. Waarom Lessing met Zimlia koos voor een fictief Afrikaans land is een raadsel, maar ze had allicht zo haar redenen. Maar bon, dat is eigenlijk het enige puntje van kritiek op deze magnifieke roman. Lessing had weinig woorden nodig om de relaties tussen mensen onderling en hun relatie met de maatschappij en hun sociale context tot leven te brengen. De licht ironische toon past uitstekend bij dit verhaal.

‘Het huis van Julia’ is geschreven met de wijsheid van een auteur op leeftijd. De kranige 82-jarige schrijfster had nog steeds haar eigengereide mening over alles. Omdat zij wist hoe het ging aflopen, zweeft ze bij momenten als alwetende auteur over het verhaal. Net als Johnny was Doris Lessing een communiste geweest, maar in tegenstelling tot Johnny waren bij haar de ogen opengegaan. Toen de Sovjet-Unie in 1956 Hongarije binnenviel, had ze haar lidmaatschap van de communistische partij namelijk opgezegd.

Oorspronkelijke titel: The Sweetest Dream.
Jaar van publicatie: 2001.

by daniellecobbaertbe

Onvoltooide geschiedenis van Boualem Sansal

“Er is één mensheid, er zijn er geen zesendertig, en zij draagt het kwaad in haar merg in zich.”

Taboedoorbrekende roman.

Mijn broer had een leidinggevende functie bij een groot Amerikaans bedrijf. Een knap vrouwtje, huisje, autootje en een creditcard. Elke minuut van zijn leven was gevuld. Ik, daarentegen, hing 24 uur per dag rond met het tuig van onze wijk. Ik ontliep mijn broer. Had geen zin in zijn preken. Ik kreeg het benauwd, telkens wanneer hij de brave burger uithing.

Op 24 april 1996 stapte Rachel uit het leven. Ik was sprakeloos. Zelfmoord komt veel voor in de wijk. Maar hier ging het om mijn broer. Dagenlang dacht ik aan van alles en nog wat: een liefdesgeschiedenis, een geldkwestie, een ongeneeslijke ziekte…Maar dan belde Com’Dad de wijkcommissaris me op. Hij gaf me het dagboek van Rachel. 

Rachels taal was de mijne niet. Ik las zijn dagboek met een woordenboek. Ook had hij het over dingen waar ik nog nooit over gehoord had. Ik werd ziek van wat ik las. Bij elke bladzijde dacht ik: dit kan niet. Ik las Rachels dagboek nog eens en nog eens. Hoewel ik een hekel heb aan schrijven, ben ik op een gegeven moment als een bezetene beginnen te schrijven. 

Schrijver Boualem Sansal via Wikimedia Commons

Tijdens een reis door zijn eigen land stuitte Boualem Sansal op een villa van een Duitser. De buren wisten hem te vertellen dat de man, die daar woonde, een gevluchte nazi was. Sansal maakte zich toen de bedenking: wat als die man kinderen heeft. Hoe zouden die kinderen dan omgaan met het naziverleden van hun vader. Deze stelling werkte hij uit in ‘Onvoltooide geschiedenis’. 

Omdat de Holocaust een taboeonderwerp is in de Arabische wereld is ‘Onvoltooide geschiedenis’ taboedoorbrekend. In Algerije is deze roman dan ook verboden. In eerste instantie gaat deze gelaagde roman over de morele implicaties van de Holocaust. In tweede instantie trekt de Algerijnse auteur in zijn verhaal parallellen tussen het moslimfundamentalisme en het nazisme.

Zijn thema’s weet Sansal over te brengen via Malrich, een hangjongere en Rachel, een modelimmigrant. Rachel en Malrich Shiller zijn de zonen van een Duitse vader en een Algerijnse moeder. De 7-jarige Rachel kwam in 1970 naar Frankrijk. Malrich kwam in 1985, hij was toen 8. De broers werden ondergebracht bij een vriend van hun vader, oom Ali. Hun vader hebben ze sinds hun jeugd niet meer gezien.

“Het zijn toestanden van gisteren, maar tegelijkertijd geeft het leven altijd hetzelfde te zien en dus kon dit unieke drama zich herhalen.”

Het verhaal van de broers is opgevat als een dagboek. Het hoofddagboek is dat van Malrich. Naast zijn verhaal lees je ook stukken uit Rachels dagboek. Net als zijn broer zoekt Malrich naar antwoorden op de vragen van Primo Levi in ‘Is dit een mens’. Terwijl er bij Rachel iets in zijn hoofd knapt, beseft Malrich dat hij moet getuigen. Zijn getuigenis gaat over het gedrag van de moslimfundamentalisten, en hoe zij hun wetten opleggen aan de bewoners van een wijk in een Parijse voorstad. Want het leven geeft inderdaad altijd hetzelfde te zien.

Oorspronkelijke titel: Le village de L’Allemand ou Le journal des frères Shiller.
Jaar van publicatie: 2008.