Tag: Engeland

De ongewone lezer van Alan Bennett

De koningin leest.

de ongewone lezer
The Uncommon Reader (2008)

Ze was haar hondjes gevolgd. Die waren aan het keffen naar iets wat zich op een van de binnenplaatsen bevond. Het was een bibliobus. Hij stond naast de vuilbakken voor een van de keukendeuren. Het was een gedeelte van het paleis waar de koningin zelden kwam. Omdat ze haar hondjes amper wist te kalmeren, ging ze het trapje van de bus op om zich te verontschuldigen. Nu zij in de bibliobus was, diende zij een boek te lenen. Maar wat diende ze te lenen? Ze had nooit belangstelling voor lezen gehad. Dan zag ze een boek van Dame Ivy Compton-Burnett. De naam was haar bekend want zij had de schrijfster in de adelstand verheven.

De week daarop ging de koningin terug naar de bibliobus. Ondanks het geploeter had ze het boek uitgelezen. Zo was ze immers opgevoed. Het tweede boek dat ze meenam beviel haar beter. Het beviel haar zo goed dat ze zelfs een licht griepje voorwendde zodat ze kon blijven lezen. De koningin ontdekte al snel dat het ene boek naar het andere leidde. Gezien haar leeftijd – zij was toen al 70- had ze veel tijd in te halen. De dagen waren sowieso te kort voor Elizabeth II van Engeland om al de boeken te lezen die ze wou lezen. Ook was er spijt om de vele momenten die ze onbenut had gelaten. Ze had immers al veel schrijvers ontmoet.

“Nu troffen ze haar dikwijls aan in vreemde, weinig gefrequenteerde uithoeken van haar diverse paleizen, met de bril op het puntje van haar neus en een notitieboekje en schrijfgerei naast zich.” 

De leeswoede van de koningin blijft niet zonder gevolg. Haar taken voert ze nog steeds plichtsgetrouw uit, maar ze beperkt zich tot het strikt noodzakelijke, want er ligt immers een boek op haar te wachten. Uiteindelijk krijgt haar secretaris Sir Kevin de opdracht om haar te laten stoppen met lezen, want de lezende koningin zorgt voor gênante en pijnlijke situaties. Meer nog, het is ronduit subversief.

Subversiviteit is niet iets wat je associeert met de Engelse koningin en het instituut dat ze vertegenwoordigt. ‘De ongewone lezer’ is een dolkomische politieke satire, die een interessant inkijkje geeft in de verhoudingen tussen de koningin en haar hofhouding. De koningin wordt door Bennett subliem en menselijk neergezet. Bovendien is de leeswoede van de koningin heel herkenbaar voor de veellezers onder ons. ‘De ongewone lezer’ is ook een ode aan het lezen. Alleen zal jouw en mijn leeswoede nooit zo’n verstrekkende gevolgen hebben voor een natie, als die van Elizabeth II.

Watergraf van Simon Beckett

Een David Hunterverhaal.

Zijn naam was wat te veel in de media gekomen. Sindsdien is hij niet meer door de politie gevraagd als deskundige. Maar dan krijgt hij een telefoontje van rechercheur Lundy. Of hij aanwezig kan zijn bij de berging van een waterlijk in het brakke kustgebied van Essex. Bij de berging wordt het duidelijk voor forensisch antropoloog David Hunter dat de politie niets aan het toeval wou laten. Hij zal snel weer thuis zijn. Vooral nadat de invloedrijke Sir Stephen Villiers het lijk identificeert als dat van zijn zoon, Leo. Leo heeft naar alle waarschijnlijkheid zelfmoord gepleegd.

Op weg naar het lijkenhuis komt David in de problemen. Omdat zijn auto stuk is moet hij noodgedwongen in het boothuisje van de familie Trask logeren. De van de aardboden verdwenen Emma Trask had echter een verhouding met Leo Villiers. Dat David uitgerekend bij de Trasks logeert, valt niet goed bij de politie. Gelukkig hebben ze Davids expertise niet nodig. Maar dan duikt er een tweede waterlijk op. Dit waterlijk is in verre staat van ontbinding. Bovendien rijzen er aanzienlijke twijfels over het eerste waterlijk. Kortom, de politie kan alsnog Davids expertise gebruiken.

Zullen de botten van de twee waterlijken David de ware toedracht onthullen? En wat met de net ontluikende gevoelens tussen David en Emma’s zus Rachel?

‘Watergraf’ is het vijfde deel in de reeks rond forensisch antropoloog David Hunter. Deze Hunter komt traag op gang. Het wint niettemin behoorlijk aan spanning naargelang het verhaal vordert. Ook weet Beckett zijn cliffhangers op de juiste momenten in te plannen, zodat je blijft lezen. Terwijl de meeste auteurs naar het einde toe wat uitgeblutst lijken, weet Beckett van zijn laatste woord een geslaagde cliffhanger te maken, en schept hij gelijk bepaalde verwachtingen voor het volgend boek in de serie. Toch liggen sommige dingen er te dik op, zijn niet alle antwoorden op de vele vragen even geslaagd en zijn sommige stukken iets te langdradig. Deze Hunter- en Beckettfan ervoer zelfs ergernis, waardoor ‘Watergraf’ voor haar niet het niveau van de vorige boeken haalt.

De Engelenpoort van Penelope Fitzgerald

Engeland, begin van de 20e eeuw. Hij heet Fred Fairly. Hij doceert natuurkunde aan het Sint-Angelicus-college in Cambridge. Als junior fellow kan hij niet trouwen; de fellows van Sint-Angelicus zijn namelijk celibatair. Zij heet Daisy Saunders. Toen ze klein was, waren ze bij haar thuis heel arm, waardoor ze al jong uit werken ging.

Fred en Daisy ontmoeten elkaar toevallig, als slachtoffers van een fietsongeluk. Zo plots als Daisy in Freds leven verscheen, zo plots verdwijnt ze weer. Fred wil dat de politie haar vindt, want hij wil met haar trouwen. Omwille van het verschil in klasse is de waarschijnlijkheid dat ze elkaar weer ontmoeten, onbestaande. En dan is het nog maar de vraag of Daisy huwbaar is.

‘De Engelenpoort’ is een dunne roman, die niettemin uit vier delen bestaat. Bijna elk hoofdstuk speelt zich af op een andere plek en is vrij kort, waardoor je nooit echt in een leesflow komt. Bovendien lijkt het of de schrijfster niet goed wist waar ze met haar verhaal naar toe wou, of dat ze wou experimenteren. Bij het begin van het vierde deel krijg je ineens een spookverhaal, dat een analogie heeft met het ongeluk, maar niet echt iets toevoegt aan het verhaal.

Eigenlijk zit het boek vol met vergelijkingen en metaforen.’De Engelenpoort’ vraagt veel kennis over het leven, de sociale verhoudingen en de natuurwetenschappen aan het begin van de 20e eeuw. De wetenschappelijke betogen zijn overigens saai en droog, waardoor de eventuele ideeën in deze roman naar de achtergrond verschuiven.

Kortom: ‘De Engelenpoort’ stelt teleur. Het is de taal, de stijl en de personages die ervoor zorgen dat je het boek uitleest. Enkel voor de fans van Penelope Fitzgerald.