De gave van Mai Jia

De familie Rong handelt al zeven generaties lang in zout. Totdat een van hun telgen, Rong Zilai, naar het buitenland gaat om dromen te leren duiden. Grootmoeder Rong’s gezondheid lijdt namelijk onder steeds terugkerende nachtmerries. Aangekomen in het buitenland, blijkt dat grootmoeder Rong gestorven is. In plaats van te leren hoe hij dromen moet duiden, studeert Zilai wiskunde. Terug in China richt hij een wiskundeacademie op. Enkele generaties later wordt Rong Jinzhen geboren.

Jinzhen, een onwettig kind, groeit de eerste twaalf jaar van zijn leven geïsoleerd op bij de oude mijnheer Auslander. Pas bij de dood van mijnheer Auslander en nadat blijkt hoe geniaal hij is, wordt hij opgenomen in de Rong-familie. Hij doorloopt met gemak de familiale wiskundeacademie. Het duurt dan ook niet lang of hij gaat aan de slag als codekraker bij de Chinese geheime dienst, waar hij uiteindelijk zijn verstand verliest.

Schrijver Mai Jia werkte zelf lang voor de Chinese geheime dienst, en bracht net als zijn protagonist in ‘De gave’, zijn jeugd grotendeels in eenzaamheid door. Zijn romans zijn in China steevast bestsellers. Mai’s stijl is uniek, en zijn romans zijn een potpourri van spionage, misdaad, drama, historische fictie en metafictie.

In ‘De gave’ herinnert de verteller je regelmatig dat het om fictie gaat. Bovendien lijkt het alsof Mai gedeeltelijk het verhaal van Rong Jinzhen vertelt, wat niet het geval is. Je zit driekwart in de roman vooraleer je weet wie de alwetende ik-verteller is. Naast het ik-perspectief is er nog het hij-perspectief, waardoor je als lezer verschillende kanten van Rong Jinzhen leert kennen. Chinese schrijvers psychologiseren amper, maar laten het aan de lezer over om hun eigen mening te vormen over de personages. ‘De gave’ geeft je ook nog verschillende invalshoeken, waardoor je al puzzelend Rong Jinzhens verhaal samenstelt.

Ondanks zijn complexe structuur van twee perspectieven afgewisseld door brieven en transcripties, leest ‘De gave’ bijzonder vlot. De Chinese lezer mag dan een andere invulling geven aan het begrip thriller, ‘De gave’ is beslist een spannend boek. Een mooie surplus is de onderdompeling in de Chinese leef- en denkwereld. Wat mij bij dat laatste vooral opviel was hoe bepaalde karaktereigenschappen en karakteristieken, die in het westen veeleer als negatief worden gezien, in China anders bejegend worden. Ook de wondere wereld van de cryptografie en de wiskunde komt aan bod met de nodige voorbeelden en beelden ter verduidelijking.

Ik vond ‘De gave’ een bijzonder goed en knap boek. Enkel het laatste deel vond ik overbodig. Je hoeft het laatste deel overigens niet te lezen. De ik-verteller geeft zelf aan, dat het slechts een appendix is.

Oorspronkelijke titel: Jiemi
Jaar van uitgave: 2015