Alias Grace van Margaret Atwood

Tussen 1840 en 1850 was Grace Marks een van de beruchtste vrouwen in Canada. De bloedmooie Grace Marks was zestien als ze werd veroordeeld voor moord op haar werkgever Thomas Kinnear. Net als mededader James McDermot kreeg Marks de doodstraf. Enkel McDermot werd opgehangen, omdat Marks doodstraf op het laatste moment in levenslang was omgezet.

Thomas Kinnear was niet het enigste slachtoffer. Ook zijn huishoudster en minnares, Nancy Montgomery werd vermoord. Haar moord kwam nooit voor de rechtbank, omdat McDermot en Marks al veroordeeld waren. Terwijl James McDermots schuld vast stond, waren de meningen over Grace Marks verdeeld. Voor de ene was ze een meedogenloze moordenares. Voor de ander een zwak, willoos slachtoffer, dat uit levensbehoud meedeed. De Canadese overheid wist zich geen raad met Grace Marks. Hoorde zij thuis in het krankzinnigengesticht of het tuchthuis? Was ze krankzinnig of deed zij alsof? Wie was Grace Marks? De geschiedenis blijft het antwoord schuldig.

Ook ‘Alias Grace’ gebaseerd op bovenvermelde geschiedenis geeft geen antwoord. Het uitgangspunt van de roman is dat Grace al zestien jaar achter de tralies zit. Het comité dat overtuigd is van haar onschuld engageert een zenuwarts: Simon Jordan. Het is aan Jordan om te bewijzen dat Grace ten tijde van de moorden krankzinnig was. Voor Jordan wordt het een lastige klus, vooral omdat hij beseft dat Grace ondanks haar openhartigheid niet de waarheid vertelt. Als lezer plaatste ik bedenkingen bij Simon Jordan. Hoe geloofwaardig is hij? En zou het kunnen dat hij zich aangetrokken voelt tot de mooie Grace?

‘Alias Grace’ kent zowel een hij- als een ik-verteller. De ik-verteller, Grace Marks dompelt je onder in haar stroom van fragmentarische gedachten. Naast gedachten tuimelen dromen, belevenissen en uitspraken door het gebrek aan interpunctie door elkaar. Atwood speelt hiermee duidelijk de onzekerheid over Grace Marks geestelijke gezondheid uit. Knap is ook hoe Atwood de negentiende eeuw als het ware doet herleven. ‘Alias Grace’ lijkt ook qua stijl sterk op een negentiende-eeuwse roman door het gebruik van, onder meer brieven.

‘Alias Grace’ begon voor mij heel sterk, maar zwakte naar het einde toe af. De laatste verwikkelingen waren behoorlijk bizar, waardoor de roman voor mij net iets te lang was. ‘Alias Grace’ boeide maar overtuigde niet. Aangezien Marks onschuld en haar eventuele krankzinnigheid twijfelachtig waren, berust de roman constant op drijfzand.

Oorspronkelijke titel: Alias Grace
Jaar van publicatie: 1996