Gloed van Sándor Márai

Henriks monoloog.

Hongarije, aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, in een kasteel ergens in de Dolomieten. Een oude adellijke generaal, Henrik, krijgt een brief, waarin zijn beste vriend Konrad zijn komst aankondigt. Konrad en Henrik waren als jongens onafscheidelijk. Tot Konrad ineens verdween.

Konrads komst, 41 jaar na zijn plotse verdwijning, brengt een stroom van herinneringen bij Henrik op gang. Zijn herinneringen nemen je als lezer mee naar zijn jeugd en militaire opleiding. Tijdens Konrads bezoek, die één avond en één nacht, duurt, confronteert Henrik hem met zijn waarheid over wat 41 jaar geleden gebeurde.

Het verhaal dat zich in Gloed ontvouwt, is qua opzicht simpel. De monoloog van Henrik waarin hij Konrad confronteert met de waarheid, is veeleer filosofisch omdat het doorspekt is met Marais visie op het leven, het heden, ouderdom en vriendschap. De waarheid zoals Henrik die ziet en waarin hij niet wordt tegengesproken, wordt mondjesmaat onthuld, zodat je blijft lezen. Als lezer wil je vooral weten wat 41 jaar geleden gebeurd is tussen beide mannen. Ik kan me voorstellen dat sommige lezers allicht niet zo gediend zijn van de details die Henrik aanhaalt noch met zijn lange monoloog. Mij verveelde ‘Gloed’ niet.

Naar het einde toe wanneer de waarheid onthuld is, valt het verhaal naar mijn gevoel een beetje in. Niettemin komt het thema van het verhaal daardoor meer op de voorgrond. Ondanks hun leeftijd en het feit dat bepaalde emoties na 41 jaar weliswaar bijna gedoofd zijn, sluimeren ze nog als een gloed. De verschillen qua temperament in beide mannen zijn duidelijk. De karakterbeschrijving en het oproepen van een wereld, die niet meer bestaat en slechts een herinnering is, is de sterkte van deze roman. Een boek, dat ik zeker herlees, niet zozeer voor het verhaal maar veeleer omwille van de manier waarop het verhaal verteld is.

Oorspronkelijke titel: A gyertyák csonkig égnek
Jaar van publicatie: 1942