De glazen kamer van Simon Mawer

De geschiedenis van een huis.

Tijdens hun huwelijksreis in Venetië leren Viktor en Liesel Landauer, architect Rainer von Abt kennen. von Abt noemt zichzelf een dichter van ruimte en structuur, en weet de Landauers te overtuigen om hun droomhuis door hem te laten bouwen. von Abt bouwt voor Viktor en Liesel een heel modern huis van staal, glas en natuursteen met aangepaste meubels. Eigenlijk bouwt von Abt een kunstwerk, een glazen droom, waar het pronkstuk een centrale glazen kamer is. Het huis is een symbool voor de nieuwe hoopvolle tijd waarin het echtpaar leeft; een tijd van openheid, structuur en vrede. Het echtpaar Landauer woont overigens in de relatief jonge republiek Tsjecho-Slowakije. Viktor is joods en Liesel Duits. Beide spreken zowel Tsjechisch als Duits en voeden hun kinderen tweetalig op.

“Hoe bevoorrecht ze ook waren geweest,
hun hele wereld was uiteengereten
en verstrooid in de wind.”

Tien jaar later moet het gezin vluchten voor de nazi’s. Haus Landauer wordt een Duits onderzoekscentrum voor ras en etniciteit. Nadat de Duitsers vluchten nemen de Russen hun intrek in het huis en dan komt het huis in handen van de overheid. Na de val van het communisme spoort de overheid het gezin Landauer op. Viktor is intussen gestorven, maar Liesel gaat terug naar hun huis voor een laatste bezoek. Haus Landauer wordt namelijk een museum.

‘De glazen kamer’ opent met de terugkomst van Liesel Landauer naar Haus Landauer. Ook Liesels beste vriendin en geliefde, Hana Hanáková is aanwezig. Hana speelt een belangrijke rol in het boek. Ze komt op een of andere manier steeds in het huis terecht, tijdens de verschillende decennia die de roman doorloopt. De glazen kamer verandert analoog met de tijd en de inwoners die hun intrek nemen in het huis. Door zijn tijdloosheid weet het huis decennia te overbruggen, en mensen bij elkaar te brengen.

De aanvankelijke openheid van het huis staat in contrast met het leven dat de Landauers leiden, maar uiteindelijk besefte ik dat het vreemdgaan van het echtpaar ook wel staat voor een eerder onconventionele kijk op de liefde. Het vreemdgaan is ook een thema bij de andere inwoners van het huis, waardoor er behoorlijk wat gesekst wordt. Normaal gezien hou ik niet van seksscènes, omdat het vaak de functie heeft van bladvulling. Dit is niet het geval in ‘De glazen kamer’. Seks krijgt van Mawer een zinnenprikkelende functie door de verwijzingen naar esthetiek en kunst. Mawers ideeën en de metaforen die hij gebruikt, zijn verwerkt tot een interessant en boeiend verhaal, waarin de auteur ruimte laat voor eigen invulling. Bovendien is de manier waarop Mawer schrijft aangepast aan de stijl van de glazen kamer; zijn stijl heeft iets steriel. Het belet Mawer evenwel niet om enkele sterke emotionele scènes neer te zetten, waardoor de roman nog een tijdje bij mij zal nazinderen.

De glazen kamer zoals Mawer die in zijn roman ‘De glazen kamer’ beschrijft, bestaat overigens echt. Het gaat om Villa Tugendhat in Brno, Tsjechië en is gebouwd door Ludwig Mies Von der Rohe. Misschien een tip voor een reisje?

Oorspronkelijke titel: The Glass Room
Jaar van publicatie: 2009