Christus kwam niet verder dan Eboli van Carlo Levi

Arts, schilder en schrijver Carlo Levi, werd in 1935 wegens anti-fascistische activiteiten verbannen naar het afgelegen, straatarme Aliano in het zuiden van Italië. Levi zelf, kwam uit een welgestelde familie uit Turijn in het noorden van Italië. Aliano week in alle opzichten af van het Italië dat Carlo Levi kende. De Italiaanse beschaving, zoals hij die kende was niet voorbij het zuiderse stadje Eboli geraakt. Alles nog zuidelijker gelegen van Eboli, zoals Aliano vormde een andere wereld. Een wereld, waarin de arts Levi vooral te maken kreeg met de dood in de gedaante van cholera.

Tijdens zijn eenjarig verplichte verblijf in Aliano werd Levi door zijn huishoudster onderwezen in de hekserij, hield hij een dagboek bij en schilderde hij. Levi kwam vrij na een algemene amnestie afgekondigd na de inname van de Ethiopische stad Addis Abeda door het Italiaanse leger. Ondanks zijn belofte aan zijn dorpsgenoten keerde Carlo Levi pas na zijn dood in 1975 terug naar Aliano, om daar begraven te worden.

De publicatie van Levi’s boek ‘Christus kwam niet verder dan Eboli’ in 1947 leidde in Italië tot meer aandacht voor het straatarme zuiden. Niettemin is de regio Basilicata waartoe Aliano behoort, vandaag de dag, amper gekend bij toeristen. De streek rond Aliano behoort nog steeds tot dat andere Italië.

‘Christus kwam niet verder dan Eboli’ is niet onder te brengen in een bepaald genre. Het is een tijdsdocument. Het is een reisverslag. Het is een beklijvend eerbetoon aan de inwoners van dat andere Italië. Het is een filosofisch, antropologisch en politiek traktaat. Met name de filosofische beschouwingen over beschaving, cultuur en kunst maakt het relevant voor de hedendaagse lezer. ‘Christus kwam niet verder dan Eboli’ heeft iets ironisch, humoristisch en poëtisch. En vooral, Levi wist hoe je een verhaal vertelt.

De uitgave van Nieuw Amsterdam is overigens pure verwennerij. Het bevat een voorwoord. En verklarende voetnoten, die staan waar ze moeten staan, namelijk in de nabijheid van het te verklaren woord.

Oorspronkelijke titel: Cristo si è fermato a Eboli
Jaar van publicatie: 1945