Stilte van Shusaku Endo

Rome, 1635. Vier priesters willen naar Japan afreizen om ondergronds missiewerk te doen. De kerkelijke autoriteiten vinden het een roekeloos plan. Japan is een uiterst gevaarlijk land. Christenen in Japan worden vervolgd, gemarteld en gedood. Priester-missionaris Ferreira, die al 33 jaar in Japan leeft, heeft volgens de rapporten die Rome bereiken, zijn geloof afgezworen. Reden te meer voor de vier priesters om naar Japan te gaan. Ze willen de vermeende afvalligheid van priester Ferreira compenseren, en zijn ondergronds missiewerk verder zetten. Tegelijkertijd komen in Portugal drie jonge priesters op hetzelfde idee. Hun reis naar Japan is ingegeven door het geloof dat Ferreira geen afvallige kan zijn. Ferreira was namelijk hun mentor. Ze willen naar Japan om de ware toedracht rond Ferreira’s verraad te onderzoeken. Pas in 1637 krijgen ze toestemming voor hun verre reis.

‘Stilte’ volgt twee Portugese priesters: Sebastião Rodrigues en Francis Garpe. Garpe en Rodrigues weten na een lange gevaarlijke reis clandestien voet te zetten op Japanse bodem. Op een gegeven moment besluiten ze elk hun eigen weg te gaan. Als lezer lees je aanvankelijk de brieven die hoofdpersonage Sebastião Rodrigues naar huis stuurt. Na zijn arrestatie lees je in de derde persoon hoe het hem vergaat. Na het verloochenen van zijn geloof zijn het brieven van andere, die je meer vertellen over het verdere verloop van zijn leven. Na het afstand doen van zijn geloof krijgt de jezuïet een Japanse naam, de kleren van een boeddhistische monnik, een huis en een vrouw. Net als zijn mentor voor hem, is hij niet gefolterd geweest, maar zijn het de martelingen van Japanse christenen, die hem overstag deden gaan. Inmiddels ben je als lezer getuige geweest van zijn twijfels en cultuurshock. Zijn religieus wereldbeeld komt namelijk niet overeen met de Japanse realiteit. Wat hij vooral niet kan begrijpen, is waarom God zwijgt bij zo veel lijden.

‘Stilte’ kan je lezen als een verhaal over geloof, vertwijfeling en verlossing, maar evengoed als een verhaal over botsende wereldbeelden en assimilatie. Het christendom was een centraal thema in het werk van de rooms-katholieke Japanse schrijver Endo (1923-1996). ‘Stilte’ is zijn belangrijkste werk en is gebaseerd op historische feiten. Het speelt zich af tegen de achtergrond van een sterk Japan, waarin het boeddhisme een staatsreligie en de bron van de Japanse cultuur werd. Het christelijk geloof van de Europeanen was bijgevolg een ongevraagd opgedrongen goed. Voor hun anti-christelijk beleid had Japan zich opengesteld voor de rooms-katholieke bekeringsijver, en was het een succesverhaal voor Rome. Dat veranderde echter vanaf 1587.

‘Stilte’ is een knap geconstrueerd verhaal over de houding van de Japanners ten opzichte van het christendom.

Oorspronkelijke titel: Čimmoku.
Datum van publicatie: 1966.