Focus van Arthur Miller

Wie Arthur Miller zegt, zegt toneelstukken. Voor zijn meest bekende toneelstuk ‘Death of a salesman’ kreeg hij in 1949 de Pulitzer Price. Bekend werd hij echter met zijn roman ‘Focus’ uit 1945. Meer dan 900 000 exemplaren van ‘Focus’ in hardcover gingen toen over de toonbank. Het was een van de eerste Amerikaanse romans over antisemitisme in Amerikaanse steden. ‘Focus’ is Millers enige roman.

Een wijk in Brooklyn, New York tijdens de Tweede Wereldoorlog. Newman, een doorsnee Amerikaan werkt als personeelschef bij een grote firma. Joden zijn bij de firma niet welkom en Newman weet ze eruit te halen. Onlangs maakte hij een vergissing en wierf een joodse typiste aan. Zijn vergissing is te wijten aan het achtergaan van zijn ogen. Newman heeft een bril nodig. De bril geeft hem echter een joods uiterlijk. Voor Newman het goed en wel beseft, is hij zijn job kwijt, klinkt zijn naam ineens joods, en als hij dan ook nog Gertrude Hart leert kennen, is het hek helemaal van de dam. Gertrude Hart, die al snel mevrouw Newman wordt, heeft een joods uiterlijk. Dus krijgt Newman net als de joodse buurtkruidenier Finkelstein waarschuwingen, want de buurt wil geen joden in haar midden.

De obsessie met etniciteit en godsdienst zorgt voor een onheilspellend effect. Enkele scènes zorgen voor een tegenwicht, waardoor je beseft dat literatuur een manier is om de waarheid aan te kaarten. De thematiek van antisemitisme lag Miller immers na aan het hart. Het concept is sowieso interessant. Iemand die niets van joden en kleurlingen moet weten, wordt zelf het doelwit van discriminatie en fysieke bedreigingen. En dat allemaal vanwege een bril. De bril werkt uiteraard ook als metafoor. Zij zorgt ervoor dat Newman een positie inneemt en verandert. Op het einde doet Newman uiteindelijk wat hij bij aanvang van het verhaal had moeten doen: naar de politie gaan. Of hij het inderdaad voor een ander zou doen, is nog maar de vraag. De tot inkeer gekomen Newman is niet geloofwaardig, op dat punt blijven de personages in ‘Focus’ te vlak.

Oorspronkelijke titel: Focus
Jaar van publicatie: 1945