De laatste dag van Beppe Fenoglio

Die avond kreeg Ettore te horen dat zijn ouders werk voor hem hadden gevonden. Hij mag in de chocoladefabriek gaan werken. Niet als arbeider zoals de keer daarvoor, maar als bediende. Ettore wil niet gaan werken voor anderen. Maar hij beseft dat hij de knoop moet doorhakken, want anders blijven zijn ouders werk voor hem zoeken. In plaats van naar de chocoladefabriek te gaan, gaat hij naar Bianco.

Bianco had hem zeven maanden geleden een voorstel gedaan. Ettore wilde er niet op ingaan, en heeft zo al veel geld misgelopen. Bij Bianco kan hij veel geld verdienen. Hij moet dan wel voor een baas werken, maar met het geld dat hij verdient, kan hij voor zichzelf beginnen.

Werken voor Bianco en zijn handlanger Palmo betekent een leven leiden van diefstal en afpersing. Bianco en Palmo zijn net als Ettore, ex-partizanen; ze kunnen zich moeilijk aanpassen aan het gewone leven. Zo weet Ettore maar al te goed, dat hij tot dingen in staat is waar andere enkel van kunnen gruwen. Wanneer Ettores vriendin Vanda zwanger blijkt te zijn, ziet hij zich genoodzaakt om zijn levenswijze radicaal aan te passen. Maar zullen zijn broeders in de misdaad hem laten gaan?

‘De laatste dag’ vertelt het ongemakkelijke verhaal van een van die jonge mannen die meegevochten had in het Italiaanse verzet. Die jonge mannen konden hun draai in het normale leven niet vinden. De oorlog mag dan wel gedaan zijn, maar de gevolgen en de bijbehorende emoties leven onderhuids en komen tot uitbarsting. Die uitbarstingen zijn bruusk. Dit komt al tot uiting in de openingsscène van de novelle. Aanvankelijk voel je je als lezer ongemakkelijk bij het conflict tussen Ettore en zijn moeder, want je bent er plompverloren ingegooid. Maar het mist zijn effect niet. Ettore leeft duidelijk onder hoogspanning. Veel blijft onuitgesproken. Maar toch krijg je veel mee tussen de regels door, want de stijl is heel direct. Er staat geen woord te veel in ‘De laatste dag’.

‘De laatste dag’ is een van die zeldzame novelles die meer vertellen dan de meeste romans. Het is geschreven door een van de grootste naoorlogse Italiaanse schrijvers. Beppe Fenoglio is ten onrechte niet zo gekend buiten Italië, maar deze fantastische schrijver verdient een ruim lezerspubliek.

Oorspronkelijke titel: La paga del sabato.
Jaar van publicatie: 1969.
Vertaald en van een nawoord voorzien door Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd.
Uitgever: De Bezige Bij.