Ernst Weiβ schreef ‘De ooggetuige’, zijn meest bekende boek, in 1938. De roman opent met de volgende zin: “Het lot heeft mij ertoe voorbestemd, een bepaalde rol te spelen in het leven van een van die zeldzame mensen, die na de Wereldoorlog zo’n gewelddadige omwenteling en onmogelijk lijden over Europa zouden brengen.”
Aan het woord is een katholiek Beiers arts-psychiater die tijdens de Eerste Wereldoorlog in een veldhospitaal voor geesteszieken werkte. Hij speelde inderdaad een bepaalde rol in het leven van een van die zeldzame mensen, namelijk de huidige leider van Duitsland: Adolf Hitler. Als de arts Hitler behandelde, was Hitler een korporaal die vanwege een mosterdaanval niet meer kon zien of beter gezegd beweerde dat hij blind was. Vooraleer echter de arts de lezer iets meer vertelt over zijn behandeling van Hitler, schetst hij een kort overzicht van zijn leven, waarbij hij vooral die gebeurtenissen vertelt die indruk op hem maakte of die hem maken tot de man die hij vandaag is. Als lezer ben je halverwege het boek als de arts over zijn tijd in het veldhospitaal begint. Het verhaal stopt echter niet na de Eerste Wereldoorlog, maar verhaalt nog hoe Hitler opklimt in de Duitse politiek en hoe de arts met zijn familie in Parijs terechtkomt.
De synopsis voor het boek is licht misleidend. Het gaf mij de indruk dat het boek zich afspeelde tijdens de Eerste Wereldoorlog in een veldhospitaal. Je volgt als lezer echter de ontwikkeling van de protagonist gedurende een bepaalde periode in zijn leven. Ik hou wel van een ontwikkelingsroman en kon ‘De ooggetuige’ dan ook bijzonder waarderen, vooral omwille van de diepzinnigheid. Naast een zakelijke stijl van schrijven gebruikte Weiβ ook heel beeldende en treffende woorden. Verder valt zeker ook wel de invloed van Freud op.
Los van dat laatste is ‘De ooggetuige’ vooral een heel leesbaar boek, dat een goed en indringend beeld geeft over de tijdsgeest en de opkomst van Hitler.
