Portret van een schrijver-dandy

‘Kunst voor de kunst’ was de slogan van de Esthetische beweging in het laatste decennium van de 19e eeuw. Een promotor voor die beweging was de Anglo-Ierse auteur Oscar Wilde, die zijn leven en literair werk wijdde aan het Estheticisme. Omdat het leven de kunst moet navolgen, leefde Wilde als een dandy.

Beroemd dankzij bespotting.

Tegenwoordig gebruiken we het woord dandy voor een man met een meer dan gemiddelde belangstelling voor zijn garderobe. Cultuurhistorisch is een dandy een zelfbewuste, onafhankelijke man die zich afzet tegen alles wat neigt naar uniformiteit en middelmatigheid. Iets wat volledig van toepassing was op Oscar Wilde, die als student al zijn eigen mythe creëerde. Het leverde hem ridicuul op maar het maakte hem beroemd.

Zo werd Wilde en het Estheticisme bespot in de operette ‘Patience’ van Gilbert en Sullivan. Om er zeker van te zijn dat de Amerikaanse versie van ‘Patience’ een succes werd, stuurde men Oscar Wilde op lezingentournee naar de Verenigde Staten en Canada (1882). De vier voorziene maanden voor deze tournee werden wegens succes verlengd tot een jaar. Bij zijn terugkeer in Londen was Wilde beroemder dan ooit.

De literaire duizendpoot.

Wilde ontmoette iedereen, kon praten over mannen, vrouwen, kinderen, boeken en eerder welk onderwerp van sport tot eten. Naast Engels sprak Wilde ook vloeiend Frans en Duits. Hoewel hij graag poseerde als dandy en deed alsof hij weinig om handen had, was Wilde een harde werker. Hij was productief en veelzijdig als schrijver: journalist, criticus, redacteur, dichter, novellist, essayist en toneelschrijver, Wilde was het allemaal. Wilde schreef ook regelmatig sprookjes, die hij eerst uitprobeerde op zijn zonen: Cyril en Vyvian. Wilde was dol op zijn kinderen, geboren uit zijn huwelijk (1884) met Constance Lloyd.

Extravagante levensstijl.

Het was vooral als toneelschrijver dat Wilde hoge ogen gooide en veel geld verdiende. In 1893 verdiende hij aan zijn toneelstukken zo’n £100 per week. Geld dat goed van pas kwam voor zijn extravagante levensstijl. Constance kreeg jaarlijks £250 huishoudgeld (huidige waarde ongeveer 31 440 euro). En Wilde had ook geld nodig voor zijn verwende minnaar Lord Alfred Douglas, die hij in 1891 leerde kennen via vrienden.

Zijn relatie met Douglas resulteerde uiteindelijk in twee jaar gevangenisstraf met dwangarbeid. Het Estheticisme stierf daarmee een stille dood, omdat andere artiesten in de beweging niet met Oscar Wilde wilde geassocieerd worden. Na zijn gevangenisstraf (1897) verruilde Wilde Engeland voor Frankrijk, waar hij leefde onder de naam Sebastian Melmoth. Oscar Wilde stierf berooid, op 30 november 1900 in een hotel in Frankrijk aan een hersenvliesontsteking. De mythe echter bleef.

Bronnen: ‘The wit of Oscar Wilde’ van Sean McCann, Wikipedia, Cliffnotes en Biography.