Literaire zoeker

Hesse werd op 2 juli 1877 geboren in het Duitse Calw in een gezin, waar beide ouders missiewerk hadden gedaan. Bovendien was Hesses grootvader aan moederskant naast missionaris ook gespecialiseerd in de oosterse talen en cultuur van het Indische subcontinent.

Studies theologie.

Geboren in een familie waar religie zo belangrijk was, lag het voor de hand dat Hesse theologie ging studeren. In 1891 ging Hesse naar het klooster Maulbronn als seminarist. In een rigide omgeving waar elke vorm van individualisme werd ontmoedigd kon de jonge rebelse, temperamentvolle Hesse niet aarden. Zijn verblijf in klooster Maulbronn was dan ook van korte duur. Hesse liep van de ene op de andere dag weg uit het klooster. Het zou het begin worden van een persoonlijke crisis, ettelijke verblijven in verschillende onderwijsinstellingen, ruzies met zijn ouders, een poging tot zelfmoord en een opname in een gesticht.

Op zoek naar spiritualiteit.

Na een aantal werkstages begon de negentienjarige Hesse het boekenvak te leren in een boekhandel in Tübiningen, die gespecialiseerd was in theologie, recht en filologie. In zijn vrije tijd las Hesse theologisch werk, Griekse mythen en het werk van Goethe, Shiller en Lessing. Net als zijn grootvader verdiepte Hesse zich in de oosterse religies en filosofieën. En wat westerse filosofen betrof, ging Hesses voorkeur uit naar Nietzsche, Plato, Spinoza en Schopenhauer. Ook een reis naar Indonesië en Sri Lanka in 1911 maakte een diepe indruk op Hesse. Hesse volgde weliswaar niet het religieuze pad dat zijn ouders voor hem voorzien hadden, zingeving was niettemin belangrijk. Net als zijn romanfiguren was Hermann Hesse op zoek naar authenticiteit, zelfkennis en spiritualiteit.

In 1903 zei Hesse het verkopen van boeken voorgoed vaarwel. Door het succes van zijn eerste roman ‘Peter Camenzind’ kon hij zich vestigen als schrijver. Voor ‘Peter Camenzind’ had Hesse al een paar dichtbundels uitgegeven, die echter geen financieel succes waren. In datzelfde jaar zou de schrijver ook voor de eerste keer trouwen. Hesse trouwde driemaal.

De Wereldoorlogen.

Ondanks zijn afkeer voor het Duits nationalisme werkte Hesse tijdens de Eerste Wereldoorlog als oorlogsvrijwilliger. Omwille van een oogaandoening was hij niet geschikt voor militaire dienst. Zijn afkeer voor het nationalisme sprak Hesse overigens uit in een essay: ‘Och Freunde, nicht diese Töne’ (vrienden, geen retoriek) waarin hij de intellectuele wereld opriep om niet mee te gaan in de nationalistische waanzin en haat. Het leverde Hesse haatbrieven en aanvallen van de pers op. Ook vrienden keerden zich af. Hesse bleef zich evenwel uitspreken tegen bepaalde politieke en maatschappelijke tendensen, en vanaf 1923 waarschuwde hij voor het opkomend nazisme en fascisme.

Hoewel hij nooit zijn publieke afkeer voor Hitlers nationaal-socialisten uitsprak, stelde hij vanaf 1932 zijn huis in Zwitserland open voor schrijvers die Duitsland ontvluchtten. Hesse woonde sinds 1912 namelijk permanent in Zwitserland, en had sinds 1923 de Zwitserse nationaliteit. Thomas Mann en Bertolt Brecht waren de eersten van vele schrijvers die bij de Hesses in Zwitserland een tijdelijk en veilig onderkomen vonden.

Laatste levensjaren.

Hesses laatste roman ‘Das Glasperlenspiel’ (Het kralenspel) verscheen in 1943 in Zwitserland. De laatste twintig jaar van zijn leven zou Hesse wijden aan schilderen, het schrijven van brieven en kortverhalen.

Bron foto: Fotocollectie Algemeen Nederlands Persbureau, Den Haag via Commons Wikimedia. Lees ook mijn bericht rond Hesses klassieker: Siddhartha