De vrouw met het witte haar van Rachel Zadok

Over familiaal en maatschappelijk geweld.

De familie van de 7-jarige Faith leidt een geïsoleerd bestaan op een door droogte getroffen boerderij in Noord-Transvaal. Omdat de moeder van het gezin, Bella, in tovenarij gelooft en Tokoloshe ziet, is Faith opgegroeid met verhalen over geesten. Als de vader het gezin verlaat voor een andere vrouw, glijdt Bella weg in een depressie, en zorgt een zwarte huismeid voor Faith. Wanneer de huismeid wordt vermoord, wordt Bella beschuldigd en opgesloten in een inrichting voor criminele geesteszieken. Pas na de dood van Bella, vijftien jaar later, keert Faith terug naar de boerderij.

‘De vrouw met het witte haar’ bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over de 7-jarige Faith. Als kind maakt Faith de mentale achteruitgang van haar moeder mee en raakt zij door het aanschouwen van het ouderlijk geweld getraumatiseerd. In het tweede deel lijkt de volwassen Faith te lijden onder dezelfde geestestoestand als haar moeder, Bella.

Terwijl het eerste deel vlot en aangenaam leest, lijdt het tweede deel aanvankelijk onder een zekere stugheid en onbelangrijke details. Vanaf het moment dat Faith impulsief besluit om terug te gaan naar de boerderij, leest het verhaal niet alleen vlotter maar sluit het weer aan bij de hoofdthema’s: trauma’s en angst. De confrontatie met het verleden is hard voor Faith. De monsters uit haar jeugd zijn immers niet de Tokoloshe, maar haar eigen ouders. De surrealistische, mysterieuze toon van het eerste deel maakt plaats voor de realiteit en de verwerking van de kindtrauma’s.

Naast het persoonlijk drama van een Zuid-Afrikaans gezin, is er ook de tijdsgeest. Zuid-Afrika staat op het punt een einde te maken aan de Apartheid. Dit geeft een extra dimensie aan het verhaal. De gelijkenissen tussen het politiek veranderende Zuid-Afrika en het gezin zijn snel gelegd. Net als het huiselijk geweld zijn racisme en wederzijds wantrouwen tussen blank en zwart, grotendeels indirect beschreven. Dit maakt ‘De vrouw met het witte haar’ tot een intens boek.

Oorspronkelijke titel: Gem Squash Tokoloshe.
Jaar van publicatie: 2005.