De auteur van Een lied van Afrika

Volgens Ernest Hemingway had Bernard Berenson, Carl Sandburg of Isak Dinesen de Nobelprijs voor Literatuur moeten krijgen. Isak Dinesen, een pseudoniem van Karen Blixen (1885-1962) was vereerd dat Hemingway haar vernoemd had in een interview naar aanleiding van zijn eigen nominatie. Beide auteurs hebben elkaar nooit ontmoet, maar ze deelden wel dezelfde liefde voor Afrika. Karen Blixen is overigens vooral gekend van ‘Den afrikanske Farm’ (Een lied van Afrika), succesvol verfilmd door Sidney Pollack in 1985. 

Haar jeugd.

Karen Blixen werd op 17 april 1885 geboren in het Deense Rungsted als Karen Dinesen. Na de zelfmoord van haar vader in 1895 veranderde er veel voor de jonge Karen en haar twee zussen. In een huishouden geleid door streng religieuze vrouwen – hun moeder en tante – werd de vrijheid van de meisjes ingeperkt. Want de meisjes moesten vooral een goede partij vinden. Gelukkig was er voor Karen nog de wereld van de fantasie en de kunst. Als ze niet schreef of zelfbedachte sprookjes vertelde, dan tekende ze portretten, landschappen of trollen. In 1909 verschenen enkele van haar kortverhalen in twee vooraanstaande Deense literaire tijdschriften. De verhalen bleven evenwel onder de radar. 

Haar koffieplantage in Kenia.

In 1912 verloofde Karen zich met haar Zweedse achterneef baron Bror von Blixen-Finecke. Huwen deden ze in 1914 in Mombasa, Kenia. Hun familie had hen namelijk voorgesteld om hun fortuin in Kenia te maken. Aanvankelijk kozen ze voor het houden van vee, maar in 1917 gingen ze resoluut voor de teelt van koffie. Verstand van koffie telen hadden ze niet. Bovendien jaagde Bror liever op groot wild en vrouwen. Het beheer van de koffieplantage kwam dan ook vooral op haar schouders terecht. 

Na hun scheiding van tafel en bed in 1921 verdeelde Karen haar tijd tussen het beheren van de plantage en schrijven. Na haar mislukt huwelijk greep ze immers vaker naar de pen. En dan was er ook nog haar vriendschap, of was het een intieme relatie met de Engelse grootwildjager Denys Finch Hatton. Of die liefdesgeschiedenis enkel bestond in Blixens fantasie of reëel was, is stof voor discussie. Want de aard van haar relatie met Denys is omgeven met veel mist. Volgens schrijfster Beryl Markham, die zowel met Blixen als Finch Hatton bevriend was, was hij homo. 

In 1931 verliet een berooide Karen Blixen voorgoed haar plantage in Kenia. De internationale koffiemarkt was ingezakt. En haar grote liefde Denys was verongelukt. Ze zou nooit meer terugkeren naar Afrika. Wel schreef ze een autobiografie over haar tijd in Kenia: ‘Den afrikanske Farm’ (Een lied van Afrika).

Isak Dinesen, de Deense aristocrate.

Voor ‘Een lied van Afrika’ verscheen haar debuut ‘Seven Gothic Tales’ in het Engels in de VS onder haar pseudoniem Isak Dinesen. Dat het in de VS verscheen en niet in Denemarken kwam door haar tantes vriendschap met de Amerikaanse schrijfster Dorothy Canfield. Canfield overtuigde Random House om Blixens debuut te publiceren. Ook had Canfield een hand in de selectie van ‘Seven Gothic Tales’ voor de Book of the Month Club.

De meeste Amerikaanse lezers dachten aanvankelijk dat Isak Dinesen een man was. Met ‘Out of Africa’ in 1937 besefte ze dat ze te maken hadden met een Deense aristocrate genaamd Karen Blixen.

Het klassieke ‘Een lied voor Afrika’.

Ook ‘Out of Africa’ bereikte tienduizenden Amerikaanse lezers nadat het geselecteerd was voor de Book of the Month Club. De goede ontvangst zorgde tegelijkertijd voor een hernieuwde belangstelling voor haar debuut uit 1934. In Denemarken was ‘Seven Gothic Tales’ neergesabeld, maar ‘Een lied voor Afrika’ was meteen een publiekslieveling. Blixens klassieker spreekt nog steeds veel lezers over heel de wereld aan. Duizenden toeristen vinden jaarlijks hun weg naar M’Bogani, haar voormalige koffieplantage, dat nu een museum herbergt. Ook haar ouderlijk huis in Rungsted is een veel bezocht museum.

Dankzij haar enthousiaste Amerikaanse fans kon Blixen het personeel betalen dat ze nodig had in Rungsted. Na Kenia was haar ouderlijke woning haar nieuwe woonst geworden. Van haar Kenia-avontuur hield ze een wankele gezondheid over. Bovendien was ze in 1915, een jaar na haar huwelijk met Bror, gediagnosticeerd met syfilis. De arsenicum die ze moest innemen voor die syfilis deed haar gezondheid geen goed. Het heeft allicht haar leven verkort. 

De veel gelauwerde schrijfster.

De laatste tien jaar van haar leven had ze hevige rugpijn en was ze invalide. Toch bleef ze schrijven. Voor haar literair werk ontving ze vele prijzen en onderscheidingen, waaronder de prestigieuze Deense onderscheiding Ingenio et arti. Ook is zij een aantal keer genomineerd voor de Nobelprijs voor Literatuur.

In 1959 had ze bijna de Nobelprijs voor Literatuur gewonnen. Maar een van de leden in de commissie beargumenteerde dat ze de Nobelprijs voor Literatuur toch weer niet konden geven aan een Scandinavische auteur. De Nobelprijscommissie koos toen voor de Italiaan Salvatore Quasimodo. 

Voor dit blog gebruikte ik verschillende bronnen, waaronder Wikipedia. De foto bij dit blog komt van Wikimedia Commons en is in het publieke domein.