Mevrouw Osmond van John Banville

Het open einde van ‘Portret van een dame’ van Henry James leidde doorheen de jaren tot speculaties. Waarom keert Isabel terug naar haar man en haar ongelukkig huwelijk. Met ‘Mevrouw Osmond’ schreef John Banville een mogelijk vervolg. 

Net voor haar vertrek naar het landgoed van haar neef, Ralph Touchett ontdekt Isabel hoe haar echtgenoot haar vele jaren misleid heeft. Tegen Osmonds uitdrukkelijk bevel om niet af te reizen naar Engeland komt Isabel in opstand. Ze wil en ze zal haar stervende neef bezoeken. Hals over kop reist ze af. Na de begrafenis van Ralph keert ze terug naar Rome. 

In ‘Mevrouw Osmond’ neemt Isabel haar tijd. Ze reist niet linea recta naar Rome. Ze stelt de confrontatie met haar man uit en broedt allicht op een plan. Want pas op het einde van de roman kom je te weten hoe zij reageert op Osmonds geheim. En hoe ze zich weet te bevrijden uit zijn machtige greep.

Hoe goed de roman ook geschreven is en hoe virtuoos en creatief Banville aan de slag gaat met Henry James’ creatie, het voelde voor mij niettemin bevreemdend aan. Ik kan mijn vinger niet op de zere plek leggen. Maar ik ga een poging doen. 

James is voor mij de schrijver van het ongezegde. Rond zijn personage Isabel spelen zich duistere spelletjes af, waar Isabel niets van weet maar dat je als lezer wel aanvoelt en opmerkt. De onthullingen komen niet als een verrassing maar veeleer als een aha-moment, zo zit het dus in elkaar. Ook bij Banville blijf je als lezer tot op het laatst in het ongewisse. Want Banville blijft trouw aan het origineel. Net als in het origineel kent ‘Mevrouw Osmond’ een open einde. 

Banville legt echter het ongezegde bij James uit. Dat is nodig voor de lezer die het verhaal niet kent, of die het lang geleden gelezen heeft en opfrissing kan gebruiken. Maar dat neemt de James’ magie wel weg. De relaties tussen de personages zijn conflictueuzer, hun reacties scherper en aangedikter. Zo komt ‘Mevrouw Osmond’ ongewenst over als een aangepast ‘Portret van een dame’ voor de hedendaagse lezer, die niet het geduld noch de moed heeft om James te lezen. Voor wie het allemaal wat scherper, sneller en duidelijker mag. En met een goede afloop.

Ergens vraag ik me af, waar de obsessie vandaan komt om het waarom van Isabels keuze te weten. Niets menselijk is ons vreemd. Dus waarom mag Isabel dan niet de ondoorgrondelijke en onpeilbare vrouw zijn zoals James haar had geconcipieerd?

“In het binnenste van haar ziel bevond zich – dieper verborgen dan haar verlangen naar zelfverloochening – het gevoel dat het erom ging de lange tijd die volgde te leven”.

Bovenstaand motto uit ‘Mevrouw Osmond’ komt uit ‘Portret van een dame’ van Henry James en legt perfect de hoofdgedachte van Banvilles roman uit. In een intervieuw met de universiteit van Chicago noemde Banville zijn literaire uitdaging arrogant, roekeloos en dom.

Oorspronkelijke titel: Mrs Osmond.
Jaar van publicatie: 2017.
Vertaling: Arie Storm (2018).